Το παιχνίδι ως θεραπεία

Μπορείτε να ανακαλύψτε τον κόσμο των παιδιών σας μέσα από το παιχνίδι.

Αν θέλετε να καταλάβετε πώς τα μικρά σας νιώθουν, σκέφτονται και αντιλαμβάνονται τον κόσμο, τότε παρατηρήστε τον τρόπο που παίζουν. Το παιχνίδι είναι ο βασικός κώδικας της επικοινωνίας τους. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά ανακαλύπτουν τον κόσμο, τον εαυτό τους και τους άλλους. Διευρύνουν τη φαντασία τους, μαθαίνουν να συνεργάζονται, γνωρίζουν τα όριά τους.

Το παιγνιοθεραπεία είναι ένα είδος θεραπευτική προσέγγισης που στηρίζεται στη σχέση του παιδιού με το παιχνίδι. 

Μέσα από τη δυναμική αυτή το παιδί νιώθει ελεύθερο να εκφράσει αυτά που το προβληματίζουν, τις ανησυχίες του και τις διάφορες δυσκολίες που αντιμετωπίζει στη ζωή του. Είναι με άλλα λόγια η δική του γλώσσα επικοινωνίας. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να κατανοήσουν μπερδεμένα συναισθήματα και δυσάρεστα γεγονότα, τα οποία δεν είχαν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν ή να επιλύσουν στο παρελθόν.

Ποια είναι λοιπόν τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής;

Δεδομένου ότι το παιχνίδι είναι μια μορφή φυσικής και αβίαστης διαδικασίας μάθησης, ως ο αμεσότερος τρόπος απελευθέρωσης από εντάσεις, ενώ παράλληλα διευκολύνει την επικοινωνία των ενηλίκων με τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού.

Πώς μπορεί το παιδί να έρθει σε επαφή με την παιγνιοθεραπεία; Χρειάζεται να έχει κάποιο πρόβλημα ή μπορεί να εφαρμοστεί προληπτικά;

Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τον εαυτό του. Η αυτογνωσία βοηθά το άτομο να νιώθει πιο σίγουρο για τον εαυτό του. Μπορεί να εφαρμοστεί στην πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία παιδιών προσχολικής, σχολική και πρώτης εφηβικής ηλικίας. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν τις αλλαγές στο περιβάλλον τους καθώς νιώθουν ανασφάλεια. 

Το παιδί μπορεί ωστόσο να δείξει την ανάγκη αυτή και από τα πιθανά συμπτώματα που μπορεί να εκδηλώσει. Ενδεικτικά, επιθετική συμπεριφορά, εκρήξεις θυμού, παραίτηση από κοινωνικές δραστηριότητες, διαταραχές ύπνου ή διατροφής.

 Πώς λειτουργεί η παιγνιοθεραπεία; 

Το παιδί έχει τη δυνατότητα να επιλέξει με τι θα ασχοληθεί από μια μεγάλη ποικιλία από υλικά και παιχνίδια,για παράδειγμα άμμος, πηλός, κούκλες, παζλ κτλ. Ο θεραπευτής το ενθαρρύνει να πειραματιστεί και να εκφραστεί ελεύθερα. Το παιδί βρίσκεται υπό παρατήρηση, παίρνει προσοχή, του δίνεται το ερέθισμα κι ενισχύεται για να παίξει. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, το παιδί δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορεί να επιδοθεί σε κάτι δύσκολο, «κακό», επικίνδυνο, χωρίς να κινδυνεύει πραγματικά γιατί αυτό αποτελεί μέρος της σύμβασης του παιχνιδιού.

Ο παιγνιοθεραπευτής διευκολύνει το παιχνίδι του παιδιού, του δίνει τη δυνατότητα να μπει σε ρόλους, να αναπτύξει πολυπληθή πρότυπα και να διερευνήσει εναλλακτικές λύσεις. Μέσω της παιγνιοθεραπείας και ειδικών παρεμβάσεων διασαφηνίζονται και ερμηνεύονται οι συμπεριφορές του παιδιού που θεωρούνται προβληματικές και εμποδίζουν την ομαλή πνευματική και ψυχική του ανάπτυξη. Στόχος της είναι αυτές οι συμπεριφορές να τροποποιηθούν, να εξαλειφθούν ή και να αποκτήσουν μια λιγότερο δυσλειτουργική μορφή. Ο παιγνιoθεραπευτής δουλεύει σε συνεργασία με ομάδα θεραπευτών. Επειδή το παιδί αναπτύσσεται μέσα στην οικογένεια, το συναισθηματικό κλίμα της οποίας καθορίζεται από την ποιότητα των σχέσεων, επιβάλλεται η παράλληλη συνεργασία των γονέων με ειδικό θεραπευτή ενηλίκων. Η παιγνιοθεραπεία είναι προτιμότερο να γίνεται στο χώρο του παιδιού, αλλά μπορεί να γίνει και στο χώρο του θεραπευτή. 

Βασική προϋπόθεση της παιγνιοθεραπείας είναι αυτή να γίνεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του παιδιού κι όχι επειδή το αποφάσισαν οι γονείς του. Ακόμα, η διάρκεια εξαρτάται από τις ανάγκες του παιδιού.